Η αλήθεια για τις πωλήσεις των ηλεκτρικών αυτοκινήτων

Είναι πολύ πιθανόν να έχετε διαβάσει ότι οι πωλήσεις στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα σημειώνουν πτώση. Αυτό -με βάση τα στοιχεία- δεν είναι αλήθεια.

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον λόγο που υπάρχουν ατελείωτα δημοσιεύματα στον ελληνικό και διεθνή Τύπο -με αναφορές οριακά στην σφαίρα της τρομολαγνείας- αλλά τα δεδομένα αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο από μείωση πωλήσεων: αποτυπώνουν αύξηση και μάλιστα εντυπωσιακή. 

Φυσικά τα στενά περιθώρια κέρδους, οι ευμετάβλητες τιμές των μετάλλων των μπαταριών, ο υψηλός πληθωρισμός και η σταδιακή κατάργηση των κινήτρων αγοράς σε ορισμένες χώρες έχουν προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τον ρυθμό ανάπτυξης του κλάδου, αλλά τα παγκόσμια στοιχεία πωλήσεων παραμένουν ισχυρά.

Το 1ο τρίμηνο του 2024 είναι 25% επάνω σε σχέση με το 2023

Οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων συνεχίζουν να αυξάνονται και θα μπορούσαν να φτάσουν περίπου τα 17 εκατομμύρια το 2024, αντιπροσωπεύοντας περισσότερα από ένα στα πέντε αυτοκίνητα που πωλούνται παγκοσμίως. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συνεχίζουν να σημειώνουν πρόοδο προς την κατεύθυνση να γίνουν προϊόν μαζικής αγοράς σε μεγαλύτερο αριθμό χωρών.

Το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων αυξήθηκαν κατά περίπου 25% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2023, παρόμοια με την ετήσια αύξηση που παρατηρήθηκε την ίδια περίοδο το 2022.

Δείτε τον σχετικό πίνακα της ΙΕΑ (International Energy Agency) με τις πωλήσεις ηλεκτρικών από το 2021 μέχρι το 1ο τρίμηνο του 2024 -με πορτοκαλί χρώμα είναι το μερίδιο της Κίνας, μπλε η Ευρώπη, πράσινο οι ΗΠΑ και γκρι ο υπόλοιπος πλανήτης. Ο κάθετος άξονας δείχνει εκατομμύρια πωλήσεων.

Σύμφωνα με την IEA το 2024, το μερίδιο αγοράς των ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα μπορούσε να φτάσει έως και το 45% στην Κίνα, το 25% στην Ευρώπη και πάνω από 11% στις Ηνωμένες Πολιτείες, υποστηριζόμενο από τον ανταγωνισμό μεταξύ των κατασκευαστών, την πτώση των τιμών των μπαταριών και των αυτοκινήτων και τη συνεχιζόμενη πολιτική στήριξη.

Οι προσδοκίες ανάπτυξης για το 2024 βασίζονται σε μια χρονιά ρεκόρ: το 2023, οι παγκόσμιες πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων πλησίασαν τα 14 εκατομμύρια, φτάνοντας το 18% του συνόλου των πωληθέντων αυτοκινήτων. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο από 14% το 2022.

Οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων το 2023 ήταν 3,5 εκατομμύρια υψηλότερες από ό,τι το 2022, δηλαδή 35% αύξηση σε ετήσια βάση. Αυτό υποδηλώνει ισχυρή ανάπτυξη, ακόμη και καθώς πολλές μεγάλες αγορές εισέρχονται σε μια νέα φάση, με την υιοθέτηση να μετατοπίζεται από τους πρώτους χρήστες στη μαζική αγορά.

Πάνω από 250.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα πωλούνταν κάθε εβδομάδα πέρυσι, περισσότερα από όσα πωλούνταν σε ένα χρόνο μόλις πριν από μια δεκαετία. Οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες παρήγαγαν περισσότερα από τα μισά από όλα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που πωλήθηκαν παγκοσμίως το 2023, παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύουν μόλις το 10% των παγκόσμιων πωλήσεων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης.

Ο ρυθμός με τον οποίο θα επιταχυνθούν οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες εκτός Κίνας θα καθορίσει την παγκόσμια επιτυχία τους.

Η γεωγραφία είναι σημαντική

Η συντριπτική πλειονότητα των πωλήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων το 2023 αφορά την Κίνα (60%), την Ευρώπη (25%) και τις Ηνωμένες Πολιτείες (10%). Συγκριτικά, οι περιοχές αυτές αντιπροσώπευαν περίπου το 65% των συνολικών πωλήσεων αυτοκινήτων παγκοσμίως, γεγονός που δείχνει ότι οι πωλήσεις των ηλεκτρικών μοντέλων παραμένουν πιο γεωγραφικά συγκεντρωμένες από εκείνες των συμβατικών.

Ενώ οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις αναδυόμενες οικονομίες υστερούσαν σε σχέση με εκείνες στις τρεις μεγάλες αγορές, η ανάπτυξη επιταχύνθηκε το 2023 σε χώρες όπως το Βιετνάμ (περίπου 15% του συνόλου των πωλούμενων αυτοκινήτων) και η Ταϊλάνδη (10%). Στις αναδυόμενες οικονομίες με μεγάλες αγορές αυτοκινήτων, τα μερίδια εξακολουθούν να είναι σχετικά χαμηλά, αλλά διάφοροι παράγοντες δείχνουν περαιτέρω ανάπτυξη.

Τα μέτρα όπως οι επιδοτήσεις αγοράς και τα κίνητρα για την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων και μπαταριών, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Στην Ινδία (όπου τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα κατέχουν μερίδιο αγοράς 2%), το σύστημα κινήτρων που συνδέονται με την παραγωγή (PLI) στηρίζει την εγχώρια κατασκευή.

Στη Βραζιλία (μερίδιο 3%), την Ινδονησία, τη Μαλαισία (μερίδιο 2% έκαστη) και την Ταϊλάνδη, φθηνότερα μοντέλα, κυρίως από κινεζικές μάρκες, υποστηρίζουν την αύξηση της ζήτησης. Στο Μεξικό, οι αλυσίδες εφοδιασμού ηλεκτρικών οχημάτων αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς, χάρη στην πρόσβαση σε επιδοτήσεις από το νόμο των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA).

Οι προσδοκίες για ισχυρή ανάπτυξη ενισχύουν τις επενδύσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού EV. Πρόσφατες αναφορές δείχνουν ότι από το 2022 έως το 2023, οι επενδυτικές ανακοινώσεις στην κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων και μπαταριών ανέρχονται σε σχεδόν 500 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, εκ των οποίων περίπου το 40% έχει δεσμευτεί.

Περισσότεροι από 20 μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων, που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90% των παγκόσμιων πωλήσεων αυτοκινήτων το 2023, έχουν θέσει στόχους ηλεκτροκίνησης. Αν συνυπολογίσουμε τους στόχους όλων των μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών, θα μπορούσαν να πωληθούν περισσότερα από 40 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα το 2030, γεγονός που θα ανταποκρινόταν στο επίπεδο ανάπτυξης που προβλέπεται με τις σημερινές ρυθμίσεις πολιτικής.

Οι μπαταρίες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο

Χάρη στα υψηλά επίπεδα επενδύσεων τα τελευταία 5 χρόνια, η παγκόσμια παραγωγική ικανότητα μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα υπερβαίνει κατά πολύ τη ζήτηση το 2023, σε περίπου 2,2 τεραβατώρες και 750 γιγαβατώρες, αντίστοιχα.

Η ζήτηση είναι πιθανό να αυξηθεί γρήγορα: επτά φορές έως το 2035 σε σύγκριση με το 2023 στο σενάριο καθορισμένων πολιτικών, εννέα φορές στο σενάριο ανακοινωμένων δεσμεύσεων και 12 φορές στο σενάριο καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050, το οποίο καθορίζει μια πορεία για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών στον τομέα της ενέργειας έως τα μέσα του αιώνα.

Η παραγωγική ικανότητα φαίνεται ικανή να συμβαδίσει με τη ζήτηση: η δεσμευμένη και η υπάρχουσα παραγωγική ικανότητα μπαταριών από μόνη της είναι πρακτικά ευθυγραμμισμένη με τις ανάγκες σε μια πορεία μηδενικών εκπομπών το 2030.

Οι προοπτικές αυτές ανοίγουν σημαντικές ευκαιρίες σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού για τις εταιρείες μπαταριών και εξόρυξης, μεταξύ άλλων στις αναδυόμενες αγορές εκτός Κίνας, αν και η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα έχει πλήξει τα περιθώρια κέρδους και μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω ενοποίηση της αγοράς.

Τι γίνεται με τις τιμές των ηλεκτρικών

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα γίνονται φθηνότερα καθώς εντείνεται ο ανταγωνισμός, ιδίως στην Κίνα, αλλά παραμένουν ακριβότερα από τα αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης σε άλλες αγορές. Η ταχεία μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα απαιτήσει την κυκλοφορία στην αγορά πιο προσιτών μοντέλων.

Στην Κίνα, η IEA ότι πάνω από το 60% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που θα πωληθούν το 2023 θα είναι ήδη φθηνότερα από το μέσο όρο των αντίστοιχων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης. Ωστόσο, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα παραμένουν κατά 10% έως 50% ακριβότερα από τα αντίστοιχα με κινητήρα εσωτερικής καύσης στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ανάλογα με τη χώρα και το τμήμα του αυτοκινήτου.

Το 2023, τα δύο τρίτα των διαθέσιμων ηλεκτρικών μοντέλων παγκοσμίως ήταν μεγάλα αυτοκίνητα, pick-up φορτηγά ή σπορ οχήματα γενικής χρήσης, ανεβάζοντας τις μέσες τιμές. Το πότε ακριβώς θα επιτευχθεί η ισοτιμία των τιμών εξαρτάται από μια σειρά μεταβλητών της αγοράς, αλλά οι τρέχουσες τάσεις υποδηλώνουν ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί έως το 2030 στις μεγάλες αγορές ηλεκτρικών οχημάτων εκτός Κίνας για τα περισσότερα μοντέλα.

Οι στρατηγικές τιμολόγησης των κατασκευαστών αυτοκινήτων θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη βελτίωση της οικονομικής προσιτότητας, όπως και ο ρυθμός μείωσης των τιμών των μπαταριών των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Η αναταραχή στις αγορές μετάλλων μπαταριών το 2022 οδήγησε στην πρώτη αύξηση των τιμών για τις συστοιχίες ιόντων λιθίου, οι οποίες έγιναν 7% ακριβότερες από ό,τι το 2021.

Το 2023, ωστόσο, οι τιμές των βασικών μετάλλων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μπαταριών μειώθηκαν, οδηγώντας σε μείωση των τιμών των πακέτων κατά σχεδόν 14% σε ετήσια βάση. Η Κίνα εξακολουθεί να παρέχει τις φθηνότερες μπαταρίες, αλλά οι τιμές σε όλες τις περιοχές συγκλίνουν, καθώς οι μπαταρίες γίνονται ένα παγκοσμιοποιημένο αγαθό.

Οι μπαταρίες λιθίου-σιδήρου-φωσφορικού άλατος (LFP) - οι οποίες είναι σημαντικά φθηνότερες από εκείνες που βασίζονται στο λίθιο, το νικέλιο, το μαγγάνιο και το οξείδιο του κοβαλτίου - αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% των παγκόσμιων πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων με βάση τη χωρητικότητα το 2023, υπερδιπλάσιο του μεριδίου τους το 2020.

Όσον αφορά το μέλλον, η τεχνολογική καινοτομία θα παραμείνει σημαντική για την κλιμάκωση νέων σχεδίων και χημικών μεθόδων, όπως οι μπαταρίες ιόντων νατρίου, οι οποίες θα μπορούσαν να κοστίζουν έως και 20% λιγότερο από τις μπαταρίες με βάση το λίθιο, χωρίς να απαιτούν καθόλου λίθιο.

Τα σημεία φόρτισης

Ο παγκόσμιος αριθμός των εγκατεστημένων δημόσιων σημείων φόρτισης αυξήθηκε κατά 40% το 2023 σε σχέση με το 2022 και η ανάπτυξη των γρήγορων φορτιστών ξεπέρασε εκείνη των πιο αργών.

Στις μεγάλες αγορές EV, η εγκατάσταση σημείων φόρτισης συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς χάρη σε στοχευμένες πολιτικές. Η ευρεία, οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε δημόσιες υποδομές φόρτισης θα είναι απαραίτητη για τη μαζική μετάβαση της αγοράς στις ηλεκτρικές μεταφορές και για να καταστεί δυνατή η πραγματοποίηση μακρύτερων διαδρομών - ακόμη και αν οι περισσότερες φορτίσεις συνεχίσουν να πραγματοποιούνται ιδιωτικά σε κατοικίες και χώρους εργασίας.

Για να επιτευχθούν τα επίπεδα εξάπλωσης των ηλεκτρικών οχημάτων στο σενάριο ανακοινωμένων πολιτικών, η δημόσια φόρτιση πρέπει να εξαπλασιαστεί έως το 2035.

Με πληροφορίες από International Energy Agency