Μπορεί να χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να βρει πρακτική εφαρμογή η τεχνολογία των axial-flux ηλεκτροκινητήρων στην αυτοκινητοβιομηχανία, όμως πλέον φαίνεται πως οι καιροί έχουν αλλάξει. Supercars όπως οι McLaren Artura, Ferrari 296 και Lamborghini Temerario έχουν υιοθετήσει την τεχνολογία αυτή – και μάλιστα από έναν και μόνο προμηθευτή: τη βρετανική YASA, που πλέον ανήκει στη Mercedes-Benz.
Η YASA (ακρωνύμιο του Yokeless and Segmented Armature) ετοιμάζεται να αυξήσει δραματικά την παραγωγή της. Από τις 1.000 μονάδες που παρήγαγε πριν πέντε χρόνια, ο στόχος για το 2026 είναι οι 25.000 ηλεκτροκινητήρες, χάρη στο νέο υπερσύγχρονο εργοστάσιό της στο Yanton, κοντά στην Οξφόρδη, έκτασης 5.500 τετραγωνικών μέτρων.
Διαβάστε Επίσης
Η τεχνολογία της YASA γεννήθηκε πριν περίπου 15 χρόνια, ως πανεπιστημιακό project του Tim Woolmer στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ο Woolmer είχε την ιδέα για έναν ελαφρύτερο και πιο αποδοτικό ηλεκτροκινητήρα, διαφορετικό από τα συμβατικά radial-flux συστήματα. Στην πράξη, οι axial-flux κινητήρες χρησιμοποιούν δύο ρότορες - έναν σε κάθε πλευρά του στάτορα - εξαλείφοντας την ανάγκη για τον κλασικό μεταλλικό "ζυγό" (yoke). Αυτό επιτρέπει στον μαγνητικό "flux" να κινείται ευθέως μέσα από τον στάτορα, χωρίς απώλειες.
Το αποτέλεσμα; Ο κινητήρας της YASA είναι 25 κιλά ελαφρύτερος, κατά 45% μικρότερος σε όγκο και έως και τέσσερις φορές πιο αποδοτικός σε όρους ισχύος ανά μονάδα βάρους από τα τυπικά radial-flux μοτέρ. Επιπλέον, λόγω του μικρού του μεγέθους, προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στους κατασκευαστές. Μπορεί να τοποθετηθεί ανάμεσα στον κινητήρα και το κιβώτιο ταχυτήτων ή ακόμα και στον πίσω άξονα, σε σημεία όπου δεν θα μπορούσε να χωρέσει ένας κλασικός κινητήρας.
Σύμφωνα με τον Woolmer, αυτή η ευελιξία επέτρεψε στη Ferrari να κρατήσει χαμηλό το ύψος του στροφαλοφόρου στον SF90, αποφεύγοντας την αύξηση του βάρους στο πίσω μέρος – ένα από τα μεγάλα μειονεκτήματα του LaFerrari, όπου το σύστημα μπαταριών και κινητήρων ζύγιζε σχεδόν 150 κιλά και επιβάρυνε την κατανομή βάρους.
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις των κατασκευαστών αποδεικνύουν και την προσαρμοστικότητα της τεχνολογίας. Στην περίπτωση της Lamborghini, ο ηλεκτροκινητήρας του Temerario είναι μόνιμα συνδεδεμένος με τον θερμικό κινητήρα – χωρίς συμπλέκτη. Αντίθετα, στη Ferrari 296, ο ηλεκτροκινητήρας τοποθετείται ανεξάρτητα, πίσω από τον θερμικό κινητήρα, επιτρέποντας τη χρήση παραδοσιακού συμπλέκτη και κλασικής μετάδοσης.
"Η Lamborghini έχει το πλεονέκτημα της κατανομής ροπής (torque vectoring), ενώ η Ferrari διατηρεί την αίσθηση της κλασικής πισω κίνησης", εξηγεί ο Woolmer. "Κάθε προσέγγιση έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της, αλλά η τεχνολογία είναι κοινή – απλώς διαμορφώνεται διαφορετικά, ανάλογα με τους στόχους κάθε εταιρείας".
Όσο για το μέλλον της YASA, o Woolmer παραμένει αισιόδοξος αλλά προσγειωμένος. "Η δύναμή μας είναι η ταχύτητα και η καινοτομία. Κάθε χρόνο, τα τελευταία 15 χρόνια, βελτιώνουμε τα προϊόντα μας κατά 25%. Αναπτύσσουμε συνεχώς νέες τεχνικές παραγωγής. Όμως ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να νιώσουμε άνετα. Αν χαλαρώσεις, θα έρθει κάποιος άλλος και θα σε ξεπεράσει. Γι’ αυτό πρέπει να συνεχίσουμε να "αναστατώνουμε” την ίδια μας την τεχνολογία. Ελπίζω σε δέκα χρόνια να κοιτάμε πίσω και να λέμε: ‘Πω πω, τι παλιοτεχνολογία ήταν αυτή που χρησιμοποιούσαμε τότε’".
