Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε συνηθίσει έναν μοχλό ταχυτήτων ή έναν επιλογέα αυτόματου κιβωτίου ταχυτήτων στην κεντρική κονσόλα. Ωστόσο, η τέταρτη γενιά του Skoda Superb και η δεύτερη γενιά του Skoda Kodiaq ξεφεύγουν από αυτή την παράδοση. Ο επιλογέας του αυτόματου κιβωτίου ταχυτήτων, που είναι η μόνη επιλογή για αυτά τα αυτοκίνητα, έχει μεταφερθεί πίσω από το τιμόνι. Ο λόγος είναι απλός: καλύτερη εκμετάλλευση του εσωτερικού χώρου.
"Με τη μετακίνηση του επιλογέα πίσω από το τιμόνι, βελτιώνουμε την εργονομία για τον οδηγό, ενώ ταυτόχρονα κάνουμε τον χώρο της κεντρικής κονσόλας πιο πρακτικό για όλους τους επιβάτες του αυτοκινήτου. Αυτό είναι σύμφωνο με το ίδιο το DNA της μάρκας Skoda", λέει ο Radoslav Horak, υπεύθυνος για τον εννοιολογικό σχεδιασμό του εσωτερικού της τσεχικής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Στην ομάδα σχεδιαστών με εξειδίκευση και πεδίο δράσης τους εσωτερικούς χώρους, δραστηριοποιείται και ένας Έλληνας σχεδιαστής, ο Δημήτρης Δαρκούδης, ο οποίος επεσήμανε σχετικά, "Η μάρκα μας επικεντρώνεται στην πρακτικότητα και η αφαίρεση του επιλογέα ταχυτήτων από την κεντρική κονσόλα σημαίνει ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον χώρο μεταξύ των καθισμάτων για αποθήκευση και άλλες λειτουργίες. Είναι επίσης ένα βήμα προς τη συμμετρική σχεδίαση του εσωτερικού, όπου το κεντρικό τμήμα δεν εξυπηρετεί μόνο τον οδηγό, αλλά όλους τους επιβάτες του αυτοκινήτου".
Τεχνικά είναι εύκολο;
"Κάτι τέτοιο είναι τεχνικά περίπλοκο εδώ και πολύ καιρό. Μόνο οι τεχνικές αλλαγές των τελευταίων ετών επέτρεψαν να μεταφερθεί ο άνετος, σύγχρονος επιλογέας ταχυτήτων πιο κοντά στα χέρια του οδηγού. Ένα αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων είναι στην πραγματικότητα προϋπόθεση για αυτή την αλλαγή. Τα αυτόματα κιβώτια ταχυτήτων γίνονται όλο και πιο δημοφιλή και πιο συνηθισμένα, ενώ έχουν πλεονεκτήματα όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων στα αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης, οπότε αυτή η τεχνολογία θα επικρατήσει στο τέλος. Αλλά θα χρειαστεί χρόνος. Γι' αυτό ξεκινάμε με τα κορυφαία μοντέλα μας, όπως το Kodiaq και το Superb, τα οποία ήδη διαθέτουν αποκλειστικά αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων", εξηγεί ο Horak.
Εκτός από το ίδιο το αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων, η νέα θέση του επιλογέα απαιτεί επίσης τεχνολογία shift-by-wire, δηλαδή πλήρως ηλεκτρονική επιλογή ταχυτήτων. Μέχρι πρόσφατα, ακόμη και τα αυτοκίνητα με αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων είχαν μηχανική λειτουργία και επιλογή ταχυτήτων. Μόνο ο ηλεκτρονικός έλεγχος καταργούσε όλους τους περιορισμούς όταν σκεφτόταν κανείς πού θα τοποθετούσε αυτόν τον επιλογέα.
"Η Octavia, για παράδειγμα, είχε έναν μικρότερο αυτόματο επιλογέα ταχυτήτων στην κεντρική κονσόλα", λέει ο Δαρκούδης. Αυτός ο μικρότερος επιλογέας είναι στην πραγματικότητα ένα είδος εξέλιξης, που προμηνύει την επανατοποθέτηση. Παρομοίως, το ηλεκτρικό αυτοκίνητο Enyaq έλαβε έναν μικρότερο επιλογέα στην κεντρική κονσόλα. "Το θέμα είναι επίσης να συνηθίσουν οι χρήστες του αυτοκινήτου την αλλαγή σταδιακά", λέει ο Horak.
Η απελευθέρωση της κεντρικής κονσόλας επιτρέπει επίσης την καλύτερη εργονομική διάταξη μιας ολόκληρης σειράς άλλων νέων χαρακτηριστικών, όπως οι έξυπνοι επιλογείς ή μια διπλή θέση φόρτισης για κινητά τηλέφωνα.
Η μεταφορά του επιλογέα ταχυτήτων στο τιμόνι είναι μια καλή ιδέα για πρακτικούς λόγους, αλλά είναι επίσης επωφελής από την άποψη του οδηγού. Κατά συνέπεια, η λύση αυτή μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλα μοντέλα αυτοκινήτων στο μέλλον. Ηλεκτρικά αυτοκίνητα, φυσικά, αλλά και άλλα αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης.
"Είναι δυνατόν να σχεδιάσουμε δύο λύσεις για την κεντρική κονσόλα για αυτοκίνητα με χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων και αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων", αντανακλά ο Horak, λέγοντας ότι ορισμένα μοντέλα θα πρέπει να έχουν συνδυασμό θέσεων, σε περίπτωση που τα αυτοκίνητα συνεχίσουν να έχουν έκδοση με χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων.
Πως λειτουργεί ο επιλογέας
Ο επιλογέας στην κολόνα του τιμονιού πίσω από το τιμόνι χρησιμοποιείται για την επιλογή των τρόπων οδήγησης με τον ίδιο τρόπο όπως και στα υπάρχοντα σχέδια: P για παρκάρισμα, N για ουδέτερο, D (ή S) για εμπρός και R για όπισθεν. Το P επιλέγεται με το πάτημα του κουμπιού στη δεξιά πλευρά του επιλογέα- οι άλλες θέσεις επιλέγονται με τη στροφή του επιλογέα προς τα εμπρός ή προς τα πίσω.
Από την ουδέτερη θέση (N), η περιστροφή προς τα εμπρός επιλέγει τις λειτουργίες D ή S (sport shift), η περιστροφή προς τα πίσω επιλέγει τη λειτουργία R. Ο επιλογέας επιστρέφει στην ουδέτερη θέση του μετά από κάθε περιστροφή.
Μπορείτε να περιστρέψετε τον επιλογέα "μέσα από δύο θέσεις", έτσι ώστε η λειτουργία D να μπορεί να επιλεγεί από τη λειτουργία R με μία μόνο κίνηση και αντίστροφα.
Απροσδόκητες δυνατότητες
"Με τον ίδιο τρόπο που διατηρούμε τα μηχανικά χειριστήρια για τις πιο σημαντικές λειτουργίες, θέλουμε να διατηρήσουμε τον έλεγχο του κιβωτίου ταχυτήτων. Όμως στις μέρες μας με την εκτεταμένη χρήση των ηλεκτρονικών, υπάρχει επίσης η δυνατότητα να μεταφέρουμε την επιλογή ταχυτήτων στο περιβάλλον χρήστη του συστήματος infotainment του αυτοκινήτου", επισημαίνει ο Δαρκούδης.
Η Skoda δεν σχεδιάζει να κάνει κάτι τέτοιο προς το παρόν, "καθώς πιστεύουμε ότι οι πελάτες μας εξακολουθούν να εκτιμούν την απτική αίσθηση και τα οικεία χειριστήρια στο αυτοκίνητό τους, αλλά θα είναι σημαντικό να παρακολουθούμε τις τάσεις και τις απαιτήσεις των χρηστών στο θέμα αυτό. Στο τέλος της ημέρας, οι απαιτήσεις των χρηστών είναι πάντα πρωταρχικές", προσθέτει ο Δαρκούδης.
Ο Horak πιστεύει ότι, καθώς τα αυτόματα κιβώτια ταχυτήτων θα γίνονται όλο και πιο διαδεδομένα στα αυτοκίνητα, θα ανοίξουν και άλλες δυνατότητες για την αυτοματοποίηση της "αλλαγής ταχυτήτων" και ότι ο οδηγός θα ελέγχει ο ίδιος την επιλογή μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις. "Λογικά, ένα αυτοκίνητο που είναι παρκαρισμένο με το μπροστινό μέρος του στραμμένο προς έναν τοίχο μπορεί να βάλει μόνο του όπισθεν όταν ξεκινάει", λέει ο Horak.
Οι μοχλοί ταχυτήτων δεν βρίσκονταν πάντα στο κέντρο ή πίσω από το τιμόνι. Το πρώτο αυτοκίνητο που κατασκευάστηκε στο Mladá Boleslav, για παράδειγμα, το Laurin & Klement Voiturette A, είχε το μοχλό ταχυτήτων έξω από το αμάξωμα, όπως και κάποια άλλα μοντέλα. Ωστόσο, σταδιακά επικράτησε η συνήθης λύση με το μοχλό επιλογής ανάμεσα στα μπροστινά καθίσματα ή η όλο και πιο συνηθισμένη τοποθέτηση του μοχλού αυτού κοντά στο τιμόνι.