Η υιοθέτηση μιας νέας τεχνολογίας στην μαζική παραγωγή και εν τέλει η επικράτησή της έναντι άλλων παλαιότερων ή πιο συμβατικών τεχνολογιών δεν είναι μια απλή διαδικασία. Οι ειδικοί πάνω στην στατιστική έρευνα έχουν καταλήξει πως υπάρχει ένα σημείο καμπής όπου ορίζει τη σχέση μεταξύ κόστους, πωλήσεων και κερδοφορίας.
Το ζητούμενο εδώ είναι η επικράτηση της ηλεκτροκίνησης έναντι των συμβατικών μορφών αυτοκίνησης, ειδικά μάλιστα αυτή την περίοδο όπου θεσμοί, κυβερνήσεις και επιχειρηματικά κέντρα έχουν αποφασίσει πως τα επόμενα χρόνια τα οχήματα με μπαταρίες θα είναι ο κινητήριος μοχλός της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Πρόσφατη ανάλυση της Bloomberg Green αποτυπώνει τις τάσεις στην αγορά των ηλεκτρικών και plug-in οχημάτων περιγράφοντας πως το σημείο καμπής για την ραγδαία ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης είναι ένα ποσοστό 5% των πωλήσεων νέων αυτοκινήτων που κινούνται μόνο με ηλεκτρική ενέργεια.
Αυτό το ποσοστό αφορά τις νέες ταξινομήσεις που παρουσιάζει η κάθε αγορά-χώρα σε οχήματα EV. Η έρευνα της Bloomberg Green ολοκληρώθηκε το 2022 και μέχρι τότε 19 χώρες (ΗΠΑ, Κίνα και αγορές της Δυτικής Ευρώπης) είχαν περάσει το όριο του 5% στο μείγμα πωλήσεων μεταξύ ηλεκτρικών και συμβατικών αυτοκινήτων.
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν προστεθεί άλλες πέντε χώρες: Καναδάς, Αυστραλία, Ισπανία, Ταϊλάνδη και Ουγγαρία. Τα υπολογιστικά μοντέλα των ειδικών δείχνουν πως σε αυτές τις αγορές το ποσοστό 5% μπορεί να διευρυνθεί σε 25% σε διάστημα μόλις τεσσάρων ετών.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα από άλλους τομείς καταναλωτικών προϊόντων που ενισχύουν αυτή την άποψη. Για παράδειγμα, η τεχνολογία του φούρνου μικροκυμάτων χρειάστηκε περίπου δύο δεκαετίες για να μπει στα σπίτια του 1/10 των Αμερικάνων. Ωστόσο, την δεκαετία του 1980 οι φούρνοι μικροκυμάτων βρίσκονταν σε κάθε σπίτι της Β. Αμερικής και της Ευρώπης.
Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν και για τις νέες τεχνολογίες που υιοθετήθηκαν σε τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα και λαμπτήρες LED που παρουσίαζαν αρχικά υψηλό κόστος παραγωγής, με επίσης υψηλές τιμές διάθεσης και μειωμένη ζήτηση αλλά μόλις πέρασαν ένα συγκεκριμένο στάδιο έγιναν πολύ πιο ανταγωνιστικές, επικρατώντας στην αγορά.
Στην περίπτωση των αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων, αυτό το σημείο καμπής έχει σήμερα ξεπεραστεί σε 24 αγορές και όλα δείχνουν πως διανοίγεται ο δρόμος και για άλλες αγορές όπως αυτή της Ινδίας – της 3ης μεγαλύτερης αγοράς σε όγκο πωλήσεων μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα – όπου οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων διπλασιάστηκαν το τελευταίο εξάμηνο φθάνοντας στο 3% επί του συνόλου των πωλήσεων.
Οι εγχώριες αυτοκινητοβιομηχανίες της Ινδίας έχουν επενδύσει σημαντικά στην ηλεκτροκίνηση και ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla, Elon Musk συναντήθηκε με τον Ινδό πρωθυπουργό Narendra Modi τον περασμένο Ιούνιο. Ο Μασκ δήλωσε ότι σχεδιάζει να εισέλθει στην ινδική αγορά "όσο το δυνατόν συντομότερα".
Τι γίνεται στην ελληνική αγορά;
Στοιχεία από τις ταξινομήσεις 7μήνου 2023 δείχνουν πως η ελληνική αγορά βρίσκεται σε καλό δρόμο σε ότι αφορά την διείσδυση ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Το μερίδιο αγοράς κινήθηκε στο 4,57% ελάχιστα πιο κάτω από το ποσοστό καμπής που αναφέρουν οι ειδικοί.
Αυτό μεταφράζεται σε πωλήσεις 3.785 ηλεκτρικών οχημάτων στην ελληνική αγορά για το διάστημα Ιανουάριος-Ιούλιος 2023. Την ίδια περίοδο του 2022 είχαν πουληθεί μόλις 1.513 ηλεκτρικά αυτοκίνητα που σημαίνει πως η ελληνική αγορά οχημάτων μηδενικών ρύπων έχει μπει σε μια τροχιά ανάπτυξης.
Αντίστοιχες είναι και οι επιδόσεις των πωλήσεων σε επαναφορτιζόμενα υβριδικά για το 7μηνο του 2023: Μερίδιο αγοράς στο 5,2%, ήτοι ταξινομήσεις 4.305 οχημάτων PHEV έναντι μεριδίου 2.3% (1.513 οχήματα) της αντίστοιχης περιόδου το 2022.
Η Tesla και η ηλεκτροκίνηση στις ΗΠΑ
Στις ΗΠΑ οι πωλήσεις αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων ξεπέρασε το ποσοστό του 5% μόλις το 2021 – σχετικά καθυστερημένα για μια χώρα με αυτή την αγοραστική δύναμη. Υπήρχαν λόγοι την καθυστέρηση: Οι Αμερικανοί περνούν περισσότερο χρόνο στα αυτοκίνητά τους από οποιονδήποτε άλλο πληθυσμό και οι οδηγοί απαιτούσαν μεγαλύτερες αυτονομίες από αυτές που προσέφεραν τα πρώτα ηλεκτρικά μοντέλα.
Τα μεγάλα SUV και τα μοντέλα pick up, που αφορούν άνω του 50% των πωλήσεων της αγοράς των ΗΠΑ, άργησαν επίσης να ηλεκτροδοτηθούν λόγω των τεράστιων αναγκών τους σε μπαταρίες.
Σήμερα, οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων στις ΗΠΑ διευρύνονται τάχιστα αλλά δεν έχουν φτάσει τα επίπεδα της εκρηκτικής πορείας άλλων χωρών (βλέπε Νορβηγία). Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει καθώς η Tesla, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής EV στον κόσμο, ετοιμάζεται να λανσάρει το pickup Cybertruck.
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι άλλες αμερικανικές εταιρείες με μοντέλα όπως τα: Chevy Blazer και Silverado, Ford Explorer και F-150, Jeep Wrangler και Ram 1500.
Τα υβριδικά και τα PHEV
Αν στην εξίσωση του εξηλεκτρισμού προσθέσουμε και τα υβριδικά μοντέλα τότε το σημείο καμπής προσδιορίζεται στον 10%, εκτιμούν ειδικοί αναλυτές της αγοράς. Η έννοια των σημείων καμπής έχει συχνά χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει κατώτατα όρια τιμών που προκαλούν ευρύτερη υιοθέτηση.
Στις πρώτες ημέρες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για παράδειγμα, η επίτευξη του σημείου στο οποίο η εγκατάσταση νέων ηλιακών πάρκων ήταν φθηνότερη από την κατασκευή νέων ανθρακικών μονάδων, επιτάχυνε τη ζήτηση ηλιακής ενέργειας από τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.
Μερικές φορές ο ίδιος ο όγκος των πωλήσεων μπορεί να σηματοδοτήσει ένα σημείο καμπής. Αφού η Tesla άρχισε να πωλεί το Model 3 το 2017, η εταιρεία παραλίγο να οδηγηθεί σε πτώχευση, όταν δεν ήταν σε θέση να κατασκευάζει οχήματα αρκετά γρήγορα ώστε να μειώσει το κόστος ανά μονάδα.
Τα στελέχη της Tesla αποφάσισαν ότι η ώθηση της παραγωγής πάνω από τα 5.000 αυτοκίνητα ανά εβδομάδα θα ξεκινούσε έναν κύκλο αντιστροφής με μείωση του κόστους και αύξησης του όγκου. Κάτι που συνέβη.
Η διεύρυνση της ηλεκτροκίνησης εξαρτάται από την ικανότητα των παραδοσιακών αυτοκινητοβιομηχανιών και των προμηθευτών τους να κάνουν επενδύσεις και να αυξήσουν την παραγωγική του ικανότητα. Το κόστος μετάβασης μπορεί να είναι ασφυκτικό έως ότου οι πωλήσεις επικρατήσουν.
Επίσης και οι κυβερνήσεις πρέπει να βοηθήσουν με διάφορες ενισχύσεις. Στις ΗΠΑ, όπου η κυβέρνηση Μπάιντεν ζητά τα ηλεκτρικά και υβριδικά αυτοκίνητα να αποτελούν το ήμισυ των πωλήσεων νέων οχημάτων έως το 2030, δύο νόμοι δείχνουν να κινούνται στην σωστή κατεύθυνση.
Ο νόμος του 2021 για τις υποδομές και ο νόμος του 2022 για τη μείωση του πληθωρισμού έχουν προσανατολίσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε κεφάλαια ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων στην ανάπτυξη δικτύων φόρτισης στους αυτοκινητόδρομους αλλά και σε μονάδες ανακύκλωσης μπαταριών.
Βεβαίως όλα αυτά θα μπορούσαν να ισχύσουν αν το περιβάλλον στην αγορά παραμείνει σταθερό δηλαδή να μην υπάρξουν ραγδαίες οικονομικές και πολιτικές αλλαγές, να ξεκινήσει μια σταδιακή τάση αποπληθωρισμού και να γίνουν οι κατάλληλες επενδύσεις-ενισχύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα της αυτοκινητοβιομηχανίας που τα χρόνια του Covid δεν ήταν ανάλογα προετοιμασμένη.