Ένα φιλόδοξο σχέδιο, που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουν οι Ευρωπαίοι, φέρνει στο τραπέζι το think tank, 21st Europe με έδρα την Κοπεγχάγη. Το όραμα ονομάζεται Starline και προβλέπει τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας, σχεδιασμένου να λειτουργεί όπως ένα metro που θα συνδέει δεκάδες πόλεις σε όλη την ήπειρο.
Σύμφωνα με την πρόταση, μέχρι το 2040 θα μπορούσαν να συνδεθούν 39 μεγάλοι προορισμοί, από το Δουβλίνο και το Ελσίνκι μέχρι τη Λισαβόνα, την Κωνσταντινούπολη και το Κίεβο. Το δίκτυο θα εκτείνεται σε μήκος 22.000 χιλιομέτρων, με τρένα που θα κινούνται με ταχύτητες 300-400 χλμ./ώρα, καθιστώντας εφικτές συνδέσεις που σήμερα θεωρούνται χρονοβόρες ή περίπλοκες.
Για παράδειγμα, το ταξίδι Ελσίνκι–Βερολίνο θα διαρκεί λίγο πάνω από πέντε ώρες αντί για ολόκληρη ημέρα, ενώ το Κίεβο–Βερολίνο, που παραδοσιακά ήταν νυχτερινή διαδρομή, θα μετατραπεί σε μια άνετη και προβλέψιμη σύνδεση.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του Starline, ταξίδια όπως το Αθήνα-Σόφια που αφορά μια απόσταση 500 χλμ. σε ευθεία γραμμή θα κυμαίνεται από μιάμιση έως δύο ώρες, αναλόγως και το πως θα έχει σχεδιαστεί η διαδρομή του σιδηρόδρομου. Αντίστοιχα τα 1.000 χλμ. του Βερολίνο - Στοκχόλμη θα μπορούσαν να ολοκληρώνονται σε 3 ώρες.
Περιβαλλοντικοί λόγοι
Η 21st Europe υπογραμμίζει ότι το έργο δεν έχει μόνο στόχο την ταχύτητα, αλλά και τη συμβολή στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Σήμερα οι σύντομες αεροπορικές πτήσεις κυριαρχούν στα ευρωπαϊκά ταξίδια, όμως τα τρένα υψηλής ταχύτητας εκπέμπουν έως και 90% λιγότερο CO₂ ανά διαδρομή. Έτσι, η στροφή σε ένα τέτοιο δίκτυο θα μπορούσε να αποτελέσει κλειδί για την επίτευξη των στόχων της Ευρώπης για μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Στην πρόταση περιλαμβάνεται και η νέα φιλοσοφία μετακίνησης: οι συρμοί δεν θα χωρίζονται σε "τάξεις", αλλά σε θεματικές ζώνες, όπως ήσυχοι χώροι για εργασία ή τμήματα ειδικά σχεδιασμένα για οικογένειες. Τα δρομολόγια θα καταλήγουν σε νέους σταθμούς χτισμένους εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων, με εύκολη σύνδεση στα υφιστάμενα δίκτυα μεταφορών.
Το Starline, όπως σημειώνει το think tank, θα χρηματοδοτηθεί δημόσια και θα λειτουργεί από εγκεκριμένες εθνικές σιδηροδρομικές εταιρείες. Στόχος είναι να σπάσει το σημερινό πλαίσιο όπου τα διασυνοριακά ταξίδια παραμένουν κατακερματισμένα, αργά και ακριβά, παρά τη σαφή επιθυμία των πολιτών για γρήγορες, εύκολες και οικονομικές μετακινήσεις.
Αν τελικά το όραμα υλοποιηθεί, η Ευρώπη θα αποκτήσει ένα σιδηροδρομικό δίκτυο που θα μοιάζει περισσότερο με ενιαίο μητροπολιτικό σύστημα μεταφορών παρά με τα σημερινά εθνικά δίκτυα. Και αυτό, εκτός από τις ευκολίες για τον ταξιδιώτη, θα μπορούσε να αλλάξει συνολικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ίδια την ήπειρο – όχι ως αποκομμένα κράτη, αλλά ως έναν συνεκτικό, ταχύ και πράσινο χώρο μετακινήσεων.
