
Αφού πέρασε το στάδιο της διαβούλευσης με τους φορείς της κοινωνίας κατατίθεται σήμερα στην Βουλή το νομοσχέδιο για την ψήφιση του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που περιλαμβάνει, όπως ήταν αναμενόμενο, αυστηρότερες ποινές αλλά και πολλά νέα στοιχεία.
Είναι γνωστό πως στην Ελλάδα τα τροχαία δυστυχήματα αποτελούν μια διαχρονική μάστιγα με τις κατά καιρούς ανανεώσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας να προβλέπουν ολοένα και αυστηρότερα πρόστιμα.
Βεβαίως, η καταγραφή παραβάσεων και η επιβολή ποινών απαιτεί διαρκείς και συστηματικούς ελέγχους από τα αρμόδια όργανα της Τροχαίας, παράμετρος στην οποία επίσης διαχρονικά υστερούμε ως πολιτεία με τα γνωστά προβλήματα υποστελέχωσης.
Μπορεί ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας να προβλέπει αυστηροποίηση προστίμων, ποινικοποίηση μιας σειράς αδικημάτων υψηλής επικινδυνότητας όπως οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και για πρώτη φορά αναλογικές και κλιμακωτές κυρώσεις σε περιπτώσεις υποτροπών, όμως χρειάζεται ταυτόχρονη αναθεώρηση και του πλαισίου ελέγχου των παραβατών.

Ως προς αυτή την κατεύθυνση ο νέος ΚΟΚ προβλέπει την ανάπτυξη ενός Ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος Παραβάσεων που θα υποστηριχθεί από την εγκατάσταση ενός αστικού δικτύου 2.000 καμερών και επιπλέον 500 καμερών που θα παρακολουθούν την κίνηση στους λεωφορειόδρομους.
Τον έλεγχο και την διαχείριση αυτού του πληροφοριακού συστήματος θα αναλάβει η Υπηρεσία Οδικών Τελών - Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Οδικών Υποδομών, που αποτελεί ένα τμήμα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Ο νέος Κώδικας έχει ως στόχο την εμπέδωση κουλτούρας οδικής ασφάλειας. Σύμφωνα με τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστο Δήμα, το νέο σχέδιο του ΚΟΚ αποτελεί μια τολμηρή και ολιστική παρέμβαση για την ενίσχυση και θωράκιση της οδικής ασφάλειας, την προστασία της ανθρώπινης ζωής και την αλλαγή νοοτροπίας στον τρόπο με τον οποίο κινούμαστε στους δρόμους, πέρα από τον θεσμικό του χαρακτήρα.

Οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου είναι η πρόληψη, η αυστηροποίηση των ποινών και η διαμόρφωση κουλτούρας συμμόρφωσης και υπευθυνότητας. Για πρώτη φορά στον Κώδικας εισάγεται η έννοια της υποτροπής για την επαναλαμβανόμενη παραβατική οδική συμπεριφορά.
Ως εκ τούτου προβλέπει την θέσπιση αναλογικών και κλιμακωτών κυρώσεων για οδηγούς που επιδεικνύουν σταθερή παραβατική στάση, ενώ η άδεια οδήγησης αφαιρείται με τη συμπλήρωση 25 βαθμών ποινής στο γνωστό point system.
Οι αριθμοί σοκάρουν
Το 2024 καταγράφηκαν στην χώρα μας περισσότεροι από 665 θάνατοι από τροχαία, ενώ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχεται σε 46 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων με την Ελλάδα καταγράφει πολύ υψηλότερο μέσο όρο απωλειών (61).

Την ίδια χρονιά βεβαιώθηκαν από κλιμάκια της ΕΛΑΣ περί τις 18.612 παραβάσεις σηματοδότη, συνθήκη που έχει υπολογιστεί ότι σχετίζεται με το 16% των τροχαίων ατυχημάτων.
Για το μείζον θέμα της οδήγησης σε κατάσταση μέθης, η στατιστική έχει δείξει ότι σχετίζεται με το 25% των θανάτων στην άσφαλτο. Επίσης, ως 3η αιτία πρόκλησης τροχαίων στην Ελλάδα είναι η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση.
Αυστηρότερες ποινές και μεγάλα πρόστιμα
Το νομοθετικό πλαίσιο του νέου ΚΟΚ περιλαμβάνει, όπως ήταν αναμενόμενο, αυστηρότερες ποινές και κλιμακωτές κυρώσεις σε όσους συνεχίζουν να παραβιάζουν κατ΄ εξακολούθηση το πλαίσιο των νέων διατάξεων.
Για παράδειγμα στο νέο ΚΟΚ η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη ξεκινά από 700 ευρώ και αφαιρείται επιτόπου η άδεια οδήγησης για 60 ημέρες ενώ μπορεί να φτάσει στις 2.000 ευρώ, με αφαίρεση άδειας για ένα έτος, όταν διαπιστωθεί δεύτερη υποτροπή.

Η παραβίαση σήματος STOP επισύρει ποινή 350 ευρώ και αφαίρεση του διπλώματος για έναν μήνα, με αντίστοιχη κλιμάκωση των προστίμων στις περιπτώσεις υποτροπής. Αυστηρός είναι ο νόμος και στις κόντρες ταχύτητας. Το πρόστιμο εδώ έχει αυξηθεί από τα 100 ευρώ στα 2.000 ευρώ με ταυτόχρονη αφαίρεση άδειας οδήγησης για ένα έτος.
Σε ότι αφορά την οδήγηση με υπερβολική ταχύτητα που υπερβαίνει τα 200 χλμ./ώρα επιβάλλονται διοικητικό πρόστιμο 2.000 ευρώ και επιτόπου αφαίρεση της άδειας οδήγησης για ένα έτος.
Ιδιαίτερα αυστηρές είναι και οι κυρώσεις για όσους οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ. Οι οδηγοί που εντοπίζονται με συγκέντρωση αλκοόλ από 0,50 έως 0,80 g/l στο αίμα τιμωρούνται με πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 30 ημέρες.
Αντίστοιχα, αν το ποσοστό είναι μεταξύ 0,80 και 1,10 g/l, το πρόστιμο αυξάνεται στα 700 ευρώ και το δίπλωμα αφαιρείται για 90 ημέρες. Σε κάθε περίπτωση, το όχημα ακινητοποιείται και φυλάσσεται. Σε ενδεχόμενη επανάληψη της παράβασης, προβλέπεται πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 180 ημέρες.
Όσοι οδηγοί βρεθούν με επίπεδα άνω του 1,10 g/l, το πρόστιμο προσδιορίζεται πλέον στα 1.200 ευρώ με 6μηνη αφαίρεση διπλώματος και ταυτόχρονη ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος.
Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, προβλέπεται πρόστιμο 2.000 ευρώ και στέρηση άδειας για επτά χρόνια. Η δεύτερη υποτροπή οδηγεί σε αφαίρεση διπλώματος για δέκα έτη και επιβολή προστίμου 4.000 ευρώ.
Τέλος, αυστηρότερα θα είναι τα πρόστιμα για όσους παρακωλύουν την κίνηση των σιδηροδρόμων, ή τις δημόσιες συγκοινωνίες, καθώς και όσοι παρκάρουν σε ράμπες ΑμεΑ.