Με την ψήφιση του νέου νομοσχεδίου για την οδική ασφάλεια, η χώρα περνάει σε μια εποχή όπου οι παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας δεν θα αποτελούν αντικείμενο χρονοβόρων διαδικασιών ούτε θα βασίζονται αποκλειστικά στο ανθρώπινο μάτι.
Το κράτος δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό πλαίσιο για τον εντοπισμό, τη βεβαίωση και τη διαχείριση κάθε τροχονομικής παράβασης, αξιοποιώντας τεχνολογίες εικόνας, αυτοματισμούς και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Η φιλοσοφία πίσω από αυτή τη μεταρρύθμιση είναι ξεκάθαρη: λιγότερη γραφειοκρατία, ταχύτερη δικαιοσύνη και – πάνω απ’ όλα – πρόληψη ατυχημάτων.
Διαβάστε Επίσης
Το Εθνικό Ηλεκτρονικό Σύστημα: Η "ραχοκοκαλιά" των νέων διαδικασιών
Στο επίκεντρο βρίσκεται το Εθνικό Ηλεκτρονικό Σύστημα (ΕΗΣ), μια ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα που θα συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα των παραβάσεων σε πραγματικό χρόνο. Από τη στιγμή που μια κάμερα ή μια φορητή συσκευή αστυνομικού εντοπίζει πιθανή παράβαση, το υλικό αποστέλλεται στο ΕΗΣ, όπου γίνεται αυτόματα η διασταύρωση των στοιχείων του οχήματος.
Το σύστημα έχει τη δυνατότητα να εκδίδει την πράξη βεβαίωσης μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, να την αποστέλλει στη θυρίδα του πολίτη στο gov.gr, να δέχεται ψηφιακές ενστάσεις και να παρακολουθεί την πληρωμή του προστίμου χωρίς καμία φυσική επαφή με υπηρεσίες. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνει υποσύστημα στατιστικής ανάλυσης που θα αποτυπώνει τις κυκλοφοριακές τάσεις και θα βοηθά στη χάραξη πολιτικών οδικής ασφάλειας.
Η διαλειτουργικότητα με τα μητρώα του Δημοσίου επιτρέπει διαδικασίες "μηδενικού χρόνου", από την αναγνώριση αριθμού κυκλοφορίας μέχρι την επιβεβαίωση ιδιοκτησίας ή εταιρικής χρήσης.
Πού μπαίνουν οι κάμερες και ποιος τις ελέγχει
Οι νέες κάμερες αυτόματης αναγνώρισης παραβάσεων δεν θα τοποθετούνται ανεξέλεγκτα. Το θεσμικό πλαίσιο απαιτεί αυστηρή τεκμηρίωση. Οι θέσεις επιλέγονται μόνο σε σημεία με υψηλή επικινδυνότητα ή έντονη κυκλοφορία, και μόνον όταν η αστυνόμευση δεν μπορεί να γίνει αποτελεσματικά με πιο ήπια μέσα.
Κάθε εγκατάσταση θα συνοδεύεται από δύο κρίσιμες μελέτες:
• Μελέτη Εκτίμησης Αντικτύπου Προσωπικών Δεδομένων, σύμφωνα με τον GDPR.
• Μελέτη Επιπτώσεων σε Θεμελιώδη Δικαιώματα, βάσει του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού για την τεχνητή νοημοσύνη.
Οι κάμερες μπορούν να τοποθετηθούν από κράτος, Περιφέρειες, δήμους, αλλά και φορείς που έχουν ευθύνη σε οδικούς ή συγκοινωνιακούς χώρους, όπως οι Σιδηρόδρομοι Ελλάδος και οι Οδικές Συγκοινωνίες.
Τα δεδομένα μεταφέρονται κρυπτογραφημένα στο ΕΗΣ, όπου τηρούνται ψευδωνυμοποιημένα. Οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης αναγνωρίζουν αριθμό κυκλοφορίας, χρώμα, όρια ταχύτητας, παραβίαση σηματοδότη, χρήση κινητού ή ζώνης – ενώ ταυτόχρονα θολώνουν αυτόματα τα στοιχεία τρίτων, ώστε να υπάρχει πλήρης σεβασμός στην ιδιωτικότητα.
Πότε θεωρείται ότι μια παράβαση είναι "επ’ αυτοφώρω"
Η τεχνητή νοημοσύνη κάνει τον πρώτο εντοπισμό, όμως η τελική λέξη ανήκει σε χειριστή του συστήματος. Οι ανθρώπινοι επόπτες εξετάζουν το υλικό για να επιβεβαιώσουν ότι όντως τελέστηκε παράβαση. Μόλις δοθεί η επιβεβαίωση, το σύστημα εκδίδει αυτόματα την πράξη βεβαίωσης και την αποστέλλει στον οδηγό ή ιδιοκτήτη του οχήματος.
Για πρώτη φορά προβλέπεται οργανωμένη διαδικασία δήλωσης πραγματικού οδηγού μέσα σε επτά ημέρες – χρήσιμο για εταιρικά ή leasing οχήματα που συχνά δημιουργούν παρεξηγήσεις ως προς το ποιος παραβίασε τον ΚΟΚ.
Οι ενστάσεις υποβάλλονται ψηφιακά, ενώ η εξέταση μπορεί να γίνει μέσω τηλεδιάσκεψης. Η απόφαση του αρμόδιου οργάνου αποστέλλεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά.
ΟΔΥΣΕΑΣ: ο νέος "εγκέφαλος" της εποπτείας
Η μέχρι πρότινος Υπηρεσία Οδικών Τελών μετασχηματίζεται πλήρως και επανασυστήνεται ως Οδική Υπηρεσία Συστημάτων Εποπτείας και Ασφάλειας – "ΟΔΥΣΕΑΣ". Ο νέος οργανισμός αναλαμβάνει τη λειτουργία και συντήρηση των καμερών, τον συντονισμό του ψηφιακού συστήματος διαχείρισης παραβάσεων, την παρακολούθηση των πληρωμών και – για πρώτη φορά – την επιστημονική παρακολούθηση των δεικτών οδικής ασφάλειας μέσα από το Εθνικό Παρατηρητήριο.
Τα πρόστιμα που παραμένουν απλήρωτα για οκτώ μήνες διαβιβάζονται στην ΑΑΔΕ για αναγκαστική είσπραξη, ενώ όλα τα έσοδα διοχετεύονται στο νέο Εθνικό Ταμείο Οδικής Ασφάλειας. Από εκεί επιστρέφουν στην κοινωνία μέσα από έργα οδικής ασφάλειας σε ΟΤΑ, συγκοινωνιακούς φορείς, αστυνομικά ταμεία, το Μετοχικό Ταμείο Στρατού και την ίδια την ΟΔΥΣΣΕΑΣ.
