Για οτιδήποτε στη ζωή, υπάρχει ένα θεμελιώδες ερώτημα. Απ' το προαιώνιο η κότα έκανε τ' αυγό, ή το αυγό την κότα, μέχρι το πιο πρόσφατο και επίκαιρο στον χώρο της ηλεκτροκίνησης, που αφορά στις πωλήσεις των ηλεκτρικών μοντέλων από τη μία και στις υποδομές από την άλλη. Και όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, η απάντηση δεν είναι ποτέ εύκολη. Εδώ το ερώτημα είναι το εξής: θα πρέπει να βελτιωθούν οι υποδομές για να αυξηθούν οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ή να αυξηθούν οι πωλήσεις για να βελτιωθούν οι υποδομές;
Μια μελέτη από το Bloomberg New Energy Finance που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, δείχνει πως ο αριθμός των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στους δημόσιους δρόμους, αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς από τον αριθμό των δημόσιων σημείων φόρτισης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων που αντιστοιχούν σε ένα σημείο φόρτισης, αυξήθηκε στο τέλος του 2021 σε 9,2, από 7,4 που ήταν το 2020. Πρόκειται για ένα νούμερο που δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη, καθώς το περασμένο έτος οι πωλήσεις των plug-in μοντέλων κατέγραψαν σημαντική αύξηση. Αντιθέτως, η ανάπτυξη του δικτύου φορτιστών βρισκόταν σε αναλογία με τους ιστορικούς μέσους όρους.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από τη μελέτη, είναι η δυναμική σε επίπεδο χώρας. Για παράδειγμα, αν και η Κίνα κατέγραψε πωλήσεις ρεκόρ ηλεκτρικών οχημάτων για το 2021, τα δημόσια σημεία φόρτισης έχουν ανάλογη αύξηση, με την αναλογία μεταξύ EVs και φορτιστών να παραμένει σταθερή στη χώρα από το 2018. Για την ακρίβεια, η Κίνα αυτή τη στιγμή διαθέτει περισσότερα από τα μισά δημόσια σημεία φόρτισης στον κόσμο. Αλλά μάλλον αυτό είναι κάτι που περιμένεις από την Κίνα.
Στις ΗΠΑ, μια χώρα όπου επίσης καταγράφεται σημαντική αύξηση στις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων κάθε χρόνο, ο αριθμός των EVs ανά φορτιστή αυξάνεται σταθερά, γεγονός που σημαίνει πως οι υποδομές δεν ακολουθούν την τάση της αγοράς. Τουλάχιστον όχι με τον ίδιο ρυθμό. Όσο για την ευρωπαϊκή αγορά, η κατάσταση είναι μάλλον αποκαρδιωτική. Με τις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων να αυξάνονται σταθερά από το 2019, στη Γερμανία που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες αγορές της Ηπείρου, η αναλογία EVs ανά σημείο φόρτισης, αυξήθηκε από τα 8 το 2019, στα 20 το 2021.
Το τοπίο στις παραπάνω χώρες είναι αντίστοιχο και όταν η κουβέντα μεταφέρεται στο επίπεδο του αριθμού ταχυφορτιστών και ultra ταχυφορτιστών. Στην Κίνα, υπολογίζεται πως υπάρχουν 16 EV για κάθε ultra ταχυφορτιστή, με τον αντίστοιχο αριθμό στις ΗΠΑ να ξεπερνά τα 100. Στην Ολλανδία, που έχει την καλύτερη αναλογία φορτιστών/EV σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το πρόβλημα είναι πως οι περισσότεροι φορτιστές είναι αργοί.
Και εδώ είναι που έρχεται ξανά στην επιφάνεια το αρχικό θεμελιώδες ερώτημα. Για να βελτιωθούν οι υποδομές, χρειάζονται ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες όπως είναι λογικό, αποσκοπούν στο κέρδος. Πώς θα προκύψει αυτό; όσο αυξάνονται οι χρήσεις ανά φορτιστή. Μέχρι στιγμής, τα στοιχεία δείχνουν πως οι περισσότεροι σταθμοί φόρτισης δεν έχουν την κίνηση που θα έπρεπε. Σε κάποιες περιπτώσεις (όπως π.χ. στις ΗΠΑ), αυτό οφείλεται στην επιλογή δημιουργίας οικιακών υποδομών από τους ιδιοκτήτες των ηλεκτρικών οχημάτων.
Στην περίπτωση των ταχυφορτιστών, απαιτείται η φόρτιση 8-10 οχημάτων σε καθημερινή βάση, ώστε να υπάρχει μια αξιοπρεπής απόδοση για τον επενδυτή. Δεν το λέμε εμείς, αλλά η μελέτη του BNEF. Ο αστερίσκος εδώ, γιατί παντού υπάρχει ένας αστερίσκος, είναι πως ο ακριβής αριθμός των φορτίσεων που απαιτούνται, εξαρτάται από αρκετές παραμέτρους, όπως οι τιμές, οι ταχύτητες φόρτισης, τη δομή των τελών, την κρατική υποστήριξη κλπ.
Εδώ είναι που ανακύπτει μια ακόμη παράμετρος. Η εταιρεία που έχει κάνει την επένδυση είναι λογικό να επιθυμεί όσο το δυνατόν περισσότερες συνεδρίες ανά ημέρα. Αν όμως ο αριθμός τους αυξηθεί σημαντικά, σημαίνει πως οι πελάτες ίσως χρειαστεί να περιμένουν ώρα μέχρι να βρουν ελεύθερο σημείο φόρτισης, κάτι που έχει αρνητικό αντίκτυπο στην εμπειρία τους από τη διαδικασία. Και κανείς δεν επιθυμεί απογοητευμένους πελάτες. Σε αυτό τον τομέα, η Tesla παίζει χωρίς αντίπαλο. Ακόμη. Ο λόγος είναι πως οι ταχυφορτιστές της, διαθέτουν κατά μέσο όρο 10 παροχές ultra ταχυφόρτισης, την ώρα που ο ανταγωνισμός διαθέτει από 2 έως 4 παροχές ανά φορτιστή.
Η μελέτη της BNEF εκτιμά πως μακροπρόθεσμα, η αναλογία EVs/φορτιστή θα παγιωθεί σε ένα νούμερο μεταξύ 30-40. Είναι το σημείο που βρίσκεται σήμερα η Νορβηγία, που αποτελεί την πιο ώριμη αγορά στο κομμάτι των ηλεκτρικών οχημάτων παγκοσμίως (με αναλογία 2/3 για τα αμιγώς ηλεκτρικά μοντέλα επί του συνόλου των πωλήσεων, για το 2021), καθώς είχε εδώ και χρόνια θέσει ως στόχο μέχρι το 2025 το 100% των οχημάτων που θα κυκλοφορούν στους δρόμους της να είναι ηλεκτρικά. Ήδη έχουν αρχίσει σε κάποιες χώρες να εμφανίζονται φορτιστές 350 kW, κάτι που σημαίνει αυτονομία πάνω από 100 km μέσα σε 5' το πολύ.
Από εκεί και πέρα και ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, θα υπάρχουν και ανάλογες διαφορές. Ο τύπος των σπιτιών (αναλογία μονακατοικιών/πολυκατοικιών), η ισχύς του δικτύου ηλεκτρισμού, οι ταχύτητες φόρτισης και η εκάστοτε κυβερνητική πολιτική, είναι παράγοντες που θα επηρεάζουν την αναλογία EVs/φορτιστή. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αναλογία είναι δεδομένο πως μέσα στα επόμενα χρόνια θα συνεχίσει να αυξάνεται. Όμως σε αντίθεση με την πρώτη ανάγνωση, αυτό είναι κάτι που δεν είναι απαραίτητα κακό.
