Είναι περίπου τον 7ο αιώνα π.Χ. και το κέντρο της Ανατολίας μαστίζεται από επιδρομές ληστών αλλά και νομάδων που αναζητούν καλύτερα και πιο εύφορα μέρη.
Οι κάτοικοί της ανακαλύπτουν ότι οι περίεργοι στην όψη ηφαιστειογενείς βράχοι μπορούν να σκαφτούν εύκολα και έτσι αρχίζουν να δημιουργούνται οι πρώτες υπόγειες πόλεις, προσφέροντας προστασία αλλά και στέγη.
Κείμενο-Φωτογραφίες: Βασίλης Κωστάκος
Εκείνη την εποχή, αυτές οι υπόγειες πόλεις προσέφεραν καταφύγιο στους χριστιανούς από την απειλή των Μογγόλων καθώς το Βυζάντιο δεν ενδιαφέρεται και τόσο για αυτή τη σχετικά άγονη περιοχή.
Αυτά γυρνούν στο μυαλό μου σε ένα ακόμα ταξίδι στην Καππαδοκία, ένα μέρος όχι μόνο λατρεμένο αλλά και ιδιαίτερο, όπως τα Μετέωρα ή η Βενετία. Βλέπετε ο άνθρωπος χρησιμοποίησε την εφευρετικότητά του για να προστατευτεί κάνοντας την ιδιαίτερη γεωλογική μορφή της περιοχής ένα ατού υπέρ του. Δηλαδή περιβάλλον και άνθρωπος ένα.
Το ταξίδι δεν κρύβει πλέον εκπλήξεις καθώς έχω επισκεφτεί την Καππαδοκία αρκετές φορές. Λίγο πολύ η διαδρομή γνώριμη αλλά δεν μπορώ να μην εντυπωσιαστώ από τις μεγάλες αλλαγές που διαπιστώνω σε σχέση με το πρώτο μου ταξίδι, το 1989.
Πάντα αποφεύγω την Κωνσταντινούπολη καθώς, παρά τους αυτοκινητόδρομους που την διασχίζουν, η κίνηση είναι μεγάλη, έτσι πάντα επιλέγω να περάσω στην ασιατική Τουρκία μέσω των Δαρδανελίων.
Πλέον υπάρχει μια τεράστια γέφυρα σαν του Ρίου-Αντιρίου αλλά εγώ μένω πιστός στα μικρά ferryboat που συνεχίζουν να κάνουν τη γραμμή Eceabat- Canakkale. Μια μικρή θαλασσινή ανάπαυλα στο ταξίδι των δύο χιλιάδων χιλιομέτρων περίπου.
Από Canakkale κατευθύνομαι ανατολικά για Balikesir, και από εκεί για Kutahya και Afyonkarahisar,όπου αρχίζουν οι ανοικτοί ορίζοντες της στέπας, μιας απέραντης περιοχής που θυμίζει έρημο καθώς το μόνο που φυτρώνει σε τούτα τα μέρη είναι χαμηλά θαμνώδη φυτά με ξυλώδη κορμό.
Βλέποντας αυτές τις άγονες εκτάσεις δεν μπορώ να μην αναλογιστώ πόσο λάθος ήταν να βρεθεί εδώ ο ελληνικός στρατός στην Μικρασιατική εκστρατεία του 1920. Ακόμα και σήμερα με τα αυτοκίνητα οι αποστάσεις είναι τόσο μεγάλες που σίγουρα την εποχή εκείνη θα υπήρχε μεγάλο πρόβλημα τον ανεφοδιασμό του ελληνικού στρατού.
Και όσο πιο μέσα εισχωρούσε τόσο μεγάλωνε το πρόβλημα. Μέχρι που οι "σύμμαχοι" τράβηξαν το χαλί κάτω από τα πόδια μας και η συνέχεια γνωστή.
Πλέον ένα μεγάλο τμήμα της στέπας έχει αρχίσει να καλλιεργείται δείχνοντας πόσο το τουρκικό κράτος βοηθά την επαρχία ενώ ο ατελείωτος δρόμος των μία συν μία λουρίδων έχει γίνει πλέον δρόμος ταχείας κυκλοφορίας με τέσσερις λωρίδες.
Αυτά τα δύο στοιχεία, συν την ταχεία ανάπτυξη των πόλεων στην Τουρκία έχει αφαιρέσει από το χρώμα και την ευχαρίστηση του cruising σε μια χώρα με άρωμα Ανατολής.
Μετά από τρεις μέρες στο δρόμο θα φτάσω επιτέλους στην Καππαδοκία αλλά πλέον έχω πάρει απόφαση να κινηθώ εκτός των γνωστών τουριστικών της σημείων.
Είναι το ίντερνετ που έχει κάνει την εικόνα των αερόστατων σε όλο τον κόσμο γνωστή και φυσικά πλέον είναι εκατοντάδες οι τουρίστες που θέλουν να ζήσουν και να αποθανατίσουν το ιδιαίτερο τοπίο της Καππαδοκίας από ψηλά.
Γι’ αυτό το λόγο θα αποφύγω μέρη όπως το Urgup και Goreme και λίγο μετά το Aksaray θα αφήσω το κεντρικό δρόμο για ένα επαρχιακό με προορισμό τη Ihlara.
Εάν θα έπρεπε να με χαρακτηρίσω θα έλεγα ότι είμαι ταξιδιώτης παλιάς κοπής, που τον συναρπάζουν οι χάρτες αλλά και η χαρά της ανακάλυψης, χωρίς τη χρήση του ίντερνετ.
Έτσι θα περιηγηθώ για ακόμα μια φορά βάση ένστικτου για να καταλήξω στο μικρό χωριό Kizilkaya όπου ένας ηλικιωμένος με παροτρύνει με χειρονομίες -καθώς σωστά φαντάζεται ότι δεν μιλάω τούρκικα- να πάω προς τη δυτική άκρη του χωριού.
Μετά από μια μικρή περιήγηση στα στενά σοκάκια του χωριού φθάνω σε ένα εγκαταλειμμένο τμήμα του όπου υπάρχουν πολλά πέτρινα σπίτια, ερειπωμένα. Όπως ερειπωμένα είναι και τα δωμάτια/αποθήκες που βρίσκονται αναμεσά τους σκαμμένα μέσα στα βράχια.
Θα αφήσω το αυτοκίνητο και θα αρχίσω να περπατώ και να φωτογραφίζω τα σπίτια που παρά την εγκατάλειψη δείχνουν ότι δεν θα πέσουν αμαχητί απέναντι στο χρόνο.
Θα ανέβω σχεδόν έως την κορυφή του βραχώδη λόφου πάνω από το χωριό, πηγαίνοντας από τη μια σπηλιά στην άλλη. Περιττό είναι να αναφέρω ότι δεν υπάρχει ίχνος ξένων επισκεπτών οπότε μπορώ και απολαμβάνω όλη αυτή την ατμόσφαιρα ολομόναχος.
Θα συνεχίσω δυτικά σταματώντας στο χωριό Selima για επισκεφτώ ένα από τα εντυπωσιακότερα συμπλέγματα σπηλιών, όπου υπάρχει και ο "καθεδρικός" Selime.
Ένα επίσης εντυπωσιακό σημείο είναι το χωριό Belisirma που είναι χτισμένο στην είσοδο του φαραγγιού, πολύ κοντά στην Ihlara. Στο Kaymakli υπάρχει το πιο ενδιαφέρον σύμπλεγμα υπόγειας πόλης καθώς πρόκειται για τη μεγαλύτερη στην περιοχή.
Μικρά περάσματα που πολλές φορές σε αναγκάζουν σχεδόν να μπουσουλήσεις σε οδηγούν από το ένα δωμάτιο στο άλλο, ενώ υπάρχουν τέσσερις όροφοι που μπορείς να επισκεφτείς, αν και το μεγαλύτερο μέρος της δεν είναι προσβάσιμο για το κοινό.
Αυτή η υπόγεια πόλη μαζί με την αντίστοιχη της Derinkuyu, των 18 ορόφων, είναι οι πιο γνωστές και φυσικά συγκεντρώνουν τον περισσότερο κόσμο, κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστο να στριμωχτείς μέσα στα στενά ανοίγματα ενώ ήδη η κλειστοφοβία έχει κάνει την καρδιά σου να κτυπά πιο γρήγορα.
Η καλύτερη επιλογή είναι η υπόγεια πόλη στο Mazi Koy που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή. Αν και δεν πρόκειται για υπόγεια πόλη αλλά για μία υπέργεια, λαξεμένη μέσα στα βράχια, γύρω από το μικρό χωριό. Αυτή την πόλη την ανακάλυψα στο πρώτο μου ταξίδι στην Καππαδοκία, το 1989, όπου ακόμα δεν ήταν ακόμα ανοικτή για το κοινό.
Ένας νεαρός Τούρκος με ένα φακό με ξενάγησε μέσα σε αυτό τον σκοτεινό λαβύρινθο, ενώ κάποια στιγμή αρχίσαμε να σκαρφαλώνουμε σε κάποια μικρά στενά τούνελ, σαν καμινάδες, με μικρές οπές στις πλάγιες πλευρές τους, και έτσι να περνάμε από όροφο σε όροφο μέχρι να βρεθούμε στην κορυφή του βραχώδη λόφου όπου βρίσκεται ένας σκαλισμένος τύμβος με μικρούς κίονες.
Σαν βάση, ως συνήθως, χρησιμοποιώ το Nevsehir, την πρωτεύουσα του νομού που έχει σαφώς λιγότερο τουριστικό χρώμα και ύφος. Κατά την τριήμερη παραμονή μου στην τούρκικη πόλη - που φυσικά περιλάμβαναν και ημερήσιες εξορμήσεις στην ευρύτερη περιοχή διαπίστωσα μετά λύπης ότι πλέον είναι πολύ δύσκολο να γευτείς ένα ιδιαίτερο πιάτο όπως το iskender kebap καθώς το doner αλλά και ο γύρος από αρνί έχουν αντικατασταθεί από το πιο "βολικό" γύρο κοτόπουλου.
Η Τουρκία αλλάζει και μάλιστα με γοργούς ρυθμούς και πολλά πράγματα από την κουλτούρα τους και τις συνήθειές τους χάνονται. Όπως έχουν χαθεί και στην Ελλάδα.
Η επιστροφή στην Ελλάδα θα διαρκέσει και αυτό τρεις μέρες κρατώντας την ίδια κατεύθυνση αλλά επιλέγοντας όσες φορές μπορώ μικρότερους δρόμους για να δω την Τουρκία που αγάπησα.
Σε πολλά σημεία ο εξευρωπαϊσμός δεν έχει φτάσει αλλά σίγουρα τα πράγματα αλλάζουν. Απλά, εθισμένος στο άρωμα της Ανατολής θα πρέπει να πηγαίνω όλο και πιο βαθιά.