Το Ford Transit είναι ένα όχημα γενικής χρήσης. Επαγγελματικό "εργαλείο” δουλειάς για τους περισσότερους, για άλλους ένα από τα πρώτα επιβατικά μοντέλα με πολυχρηστική δομή.
Στα 60+ χρόνια ιστορίας του στις διεθνείς αγορές, κατάφερε να πρωτοστατήσει τεχνολογικά σε ότι αφορά την εξέλιξη συστημάτων κίνησης αλλά και πρακτικά, προσφέροντας πολλαπλές επιλογές εκδόσεων σασί, καλύπτοντας κάθε ανάγκη μετακίνησης και μεταφοράς αγαθών ή προϊόντων.
Η ενδιαφέρουσα ιστορία του ξεκινά κάπως έτσι: Πριν δημιουργηθεί μια ενιαία στρατηγική εξέλιξης, παραγωγής και διάθεσης των μοντέλων Ford στην ευρωπαϊκή αγορά, τα κατά τόπους εργοστάσια της αμερικανικής εταιρείας, λειτουργούσαν ανεξάρτητα στην γηραιά ήπειρο. Το Ford Transit ήταν το πρώτο κοινό πρόγραμμα εξέλιξης ενός επαγγελματικού οχήματος από την Ford Γερμανίας και τη Ford Βρετανίας.
Αργότερα δημιουργήθηκε η Ford Motor Europe, με ρόλο ενορχηστρωτή των λειτουργιών όλων των εργοστασίων στην Ευρώπη και των μοντέλων που παράγονταν σ’ αυτά. Ετσι λοιπόν μέχρι το 1965 που παρουσιάστηκε το Transit, δεν θα ήταν αδόκιμο να χαρακτηρίσουμε, τα εργοστάσια της Ford στην Γερμανία και στην Βρετανία, ως ανταγωνιστικά μεταξύ τους, με διαφορετική γκάμα μοντέλων, στην παραγωγή.
Αρχικά υπήρξε ακόμα και διαφωνία για την ονομασία του κοινού μοντέλου. Η Βρετανοί ήθελαν να το ονομάσουν "V-Series” πιθανά από τον όρο Van. Οι Γερμανοί το είχαν ονομάσει "Transit”.
Τα πρώτα μοντέλα της βρετανικής αγοράς θα έβγαιναν με την ονομασία "V-Series” αν ο μετέπειτα πρόεδρος της Ford Βρετανίας, Billy Batty (αργότερα απέκτησε τον τίτλο του Sir), δεν είχε παραγγείλει από την Ford Γερμανίας ένα αριστεροτίμονο Transit για να το δοκιμάσει. Λίγο πριν από την πρεμιέρα του στην αγορά του "μεγάλου νησιού", το όνομα που υιοθετήθηκε ήταν επισήμως το "Transit".
Παραμένοντας στα χρόνια πριν την παραγωγή του, το συναντάμε σαν πρόγραμμα εξέλιξης με την ονομασία "Redcap". Στην γερμανική αγορά θα αντικαθιστούσε το μοντέλο Taunus ενώ στη βρετανική αγορά το μοντέλο 400 Ε.
Το Transit γεννήθηκε ως πρόθεση των δύο παραρτημάτων της Ford σε Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο να αντικαταστήσουν τα δύο παραπάνω μοντέλα που δεν τα πήγαιναν και τόσο καλά στην αγορά.
Από το σχέδιο στην υλοποίηση
Το αρχικό σχεδιαστικό concept ανατέθηκε στον αμερικάνο Ed Baumgartner και έφερε την ονομασία "Common Van Programme". Βρέθηκε στη Βρετανία το 1961 και παρέμεινε εκεί μέχρι το 1964, όπου ολοκλήρωσε τη σχεδιαστική του δουλειά για το Transit.
Κατά την παραγωγική διαδικασία, το νέο μοντέλο θα χρησιμοποιούσε πολλά κοινά επιμέρους μηχανικά τμήματα (από καρότσες μέχρι συστήματα μετάδοσης) για μείωση του κόστους – πολιτική που χρησιμοποιείται ευρέως στην αυτοκινητοβιομηχανία από την δεκαετία του '90. Τα δύο στοιχεία που έπρεπε να εξασφαλιστούν ήταν η αξιοπιστία και το χαμηλό κόστος συντήρησης. Αμφότερα κρίθηκαν απαραίτητα για έναν επαγγελματία.
Όταν η σχεδίαση ολοκληρώθηκε, η ομάδα του Ed Baumgartner, συνάντησε προβλήματα τεχνικής φύσεως λόγω υπερβολικού βάρους και κόστους εξέλιξης μηχανικών τμημάτων που θα προσαρμόζονταν στα προτεινόμενα, από τους σχεδιαστές, αμαξώματα.
Υποχωρήσεις έγιναν εκατέρωθεν. Τόσο από τους σχεδιαστές όσο και από τους μηχανικούς. Στις αρχές του 1964 ήταν έτοιμα 20 πειρατικά μοντέλα που δοκιμάστηκαν σε ακραίες συνθήκες λειτουργίας για να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία τους.
Εξέλιξη κινητήρων
Αν με κάτι έχει συνδεθεί περισσότερο το όνομα Transit στην αγορά, αυτό είναι η τεχνολογία στους πετρελαιοκινητήρες, που έφερε η κάθε γενιά του μοντέλου.
Στην παρουσίαση του πρώτου μοντέλου χρησιμοποιήθηκαν ήδη υπάρχοντες κινητήρες πετρελαίου και βενζίνης. Το 1968, ύστερα από τρία χρόνια παρουσίας του Transit στην ευρωπαϊκή αγορά, ξεκίνησε το πρόγραμμα εξέλιξης ενός πετρελαιοκινητήρα με την ονομασία York.
Μέχρι τότε η Ford Βρετανίας είχε κατασκευάσει μεγάλους, αργόστροφους πετρελαιοκινητήρες για γεωργικά οχήματα και φορτηγά. Συνεπώς είχε τεχνογνωσία. Ωστόσο ο κινητήρας York αντιπροσώπευε μια διαφορετική αντίληψη. Είχε καινούρια σχεδίαση, ήταν ελαφρύς και δούλευε σε υψηλές στροφές.
Παράλληλα, υιοθετήθηκε και ο έμμεσος ψεκασμός καυσίμου που είχε εξελιχθεί από τον Ricardo Comet. Τον Ιανουάριο του 1972 παρουσιάστηκε στα μοντέλα Transit ο κινητήρας York στα 2,4 λίτρα και σε δύο εκδόσεις αποδόσεων (55 και 62 ίππων).
Το 1978, παρουσιάστηκε ένας καινούριος πετρελαιοκινητήρας 2,5 λίτρων, με άμεσο ψεκασμό. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας 70, η πλάστιγγα έγειρε υπέρ των πετρελαιοκινητήρων, με τη Ford να βρίσκεται στους πρωτοπόρους σε ότι αφορά την τεχνολογία και την έρευνα.
Με τη χρήση συστήματος τροφοδοσίας με άμεσο ψεκασμό, οι πετρελαιοκινητήρες της Ford έγιναν πιο οικονομικοί, λιγότερο ρυπογόνοι και πιο αποδοτικοί. Ο κινητήρας 2,5 λίτρων DI συνοδεύτηκε επίσης από νέα κιβώτια ταχυτήτων.
Τον Σεπτέμβριο του 1988, παρουσιάστηκε η δεύτερη γενιά κινητήρων DI με βελτιωμένη απόδοση (70 ίππους) και καλύτερη ροπή. Πρόσθετα αυτή η γενιά κινητήρων παρουσίαζε μειωμένη κατανάλωση.
Ο πρώτος πετρελαιοκινητήρας με υπερτροφοδότη, παρουσιάστηκε το 1991 και διέθετε ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης των λειτουργιών του. Η απόδοση ανέβηκε στους 100 ίππους και η μέγιστη ροπή των 224 Nm που αποδιδόταν μόλις από τις 2.100 σ.α.λ.
Πίσω στο χρόνο
Ο στόχος του πρώτου μοντέλου, το 1965 ήταν να παραχθεί σε 78 διαφορετικές εκδόσεις! Σε ότι αφορά στα επαγγελματικά μοντέλα, υπήρξαν δύο εκδόσεις καρότσας (κοντό και μακρύ μεταξόνιο) με κίνηση στους πίσω τροχούς.
Επιπρόσθετα, υπήρχαν τρεις εκδόσεις σε ότι αφορά το ωφέλιμο φορτίο (610, 865 και 1.120 κιλά). Σημειώνεται, ότι το πιο ακριβό Transit εκείνης της εποχής, ήταν ένα 15θέσιο όχημα με την ονομασία Custom Bus.
Ένα χρόνο μετά το Transit εξυπηρετούσε ανάγκες μεταφοράς προϊόντων και μετακίνησης ανθρώπων στις τέσσερις πλευρές του ορίζοντα. Μέχρι το 1970 είχε αποκτήσει τον τίτλο ενός από τα πιο αξιόπιστα οχήματα πραγματοποιώντας τακτικά δρομολόγια σε αντίξοες συνθήκες όπως την μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων στις Περουβιανές Ανδεις και σε υψόμετρο περίπου 4.500 μέτρων.
Transit SuperVan
Το 1971, το Transit προσέδωσε νόημα στη φιλικότητα προς το χρήστη, στοιχείο πρωτόγνωρο για οχήματα επαγγελματικής νοοτροπίας. Τότε ήταν που παρουσιάστηκε η έκδοση Transit Supervan με 5λιτρο V8 κινητήρα που μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα 220 χλμ./ώρα.
Μέχρι το 1975 είχαν παρουσιαστεί πολλές εκδόσεις του Transit μερικές από τις οποίες χρησιμοποιήθηκαν από την Scotland Yard σε... ειδικές αποστολές. Τα Transit Supervan κυκλοφόρησαν και μεταγενέστερα στις πιο νέες γενιές του μοντέλου.
Στα μέσα της δεκαετίας του '70 το Transit άλλαξε εμφάνιση (black look) με περισσότερα πλαστικά μέρη σε μάσκα προφυλακτήρες και καθρέπτες ενώ ένα χρόνο αργότερα παρουσιάστηκε η έκδοση "190" με δυνατότητα φόρτωσης 3,5 τόννων.
Τα χρόνια κύλησαν και το Transit εδραιώθηκε στην αγορά οχημάτων σημειώνοντας το 1985 συνολική παραγωγή 2 εκατ. μονάδων. Οι καρότσες μεγάλωσαν και η ποιότητα αναβαθμίστηκε. Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1994 η παραγωγή έφθασε τα 3 εκατ. μονάδες ενώ ο εορτασμός των 35 χρόνων ιστορίας Ford Transit κατά την αλλαγή του αιώνα, συνέπεσε με όγκο παραγωγής 4 εκατ. μονάδων.
Ένα αναπάντεχο όσο και παράδοξο στοιχείο στην ιστορία του Transit διαχρονικά είναι η πολιτιστική του διείσδυση. Από την εμφάνισή του σε βρετανικές τηλεοπτικές σειρές των seventies ως όχημα της λαϊκής καθημερινότητας μέχρι τη χρήση του από καλλιτέχνες που το μετέτρεψαν σε κινητές γκαλερί ή αυτοσχέδια μουσικά στούντιο, το Transit είναι ίσως το μοναδικό Van που δεν ζήλεψε την κοινωνική απήχηση που είχαν τα δημοφιλή επιβατικά μοντέλα του προηγούμενου αιώνα όπως το Citroen 2CV, ο σκαραβαίος της VW ή το Mini του Ισηγόνη. Με το T-Model και το Τransit, η Ford έχει γράψει τη δική της πετυχημένη ιστορία στην αυτοκίνηση.
Τον 21ο αιώνα
Στην αλλαγή του αιώνα η Ford παρουσίασε την 4η γενιά του μοντέλου που χαρακτηρίστηκε από την τολμηρή σχεδίαση και τη διευρυμένη γκάμα αμαξωμάτων, καθιστώντας το Transit κυρίαρχο σε κάθε επαγγελματική κατηγορία.
Δεν είναι ευρύτερα γνωστό όμως εκείνη την περίοδο το Transit έγινε το πρώτο Van στην ιστορία που βραβεύτηκε με τον τίτλο: "International Van of the Year " για δύο συνεχόμενες χρονιές.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, με την 5η γενιά, η Ford έδωσε έμφαση στην οικουμενικότητα. Το Transit σχεδιάστηκε για πρώτη φορά ως παγκόσμιο προϊόν, και κυκλοφόρησε με τις ίδιες βασικές προδιαγραφές τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική.
Παράλληλα, έγινε ένα Van απροσδόκητων ρεκόρ. Διάφορες παραλλαγές του μοντέλου έχουν χρησιμοποιηθεί για σκληροτράχηλους μαραθώνιους αντοχής και ως οχήματα υποστήριξης σε αγώνες ράλι.
Με τη στροφή προς την ηλεκτροκίνηση, η Ford παρουσίασε το 2020 το αμιγώς ηλεκτρικό E-Transit, ανοίγοντας νέα σελίδα στη βιωσιμότητα των επαγγελματικών οχημάτων. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι το μοντέλο δοκιμάστηκε σε ακραίες συνθήκες - από πολικές θερμοκρασίες στη Σουηδία μέχρι ερήμους στις ΗΠΑ.
Στις μέρες μας
Το Transit είναι το Van με τις περισσότερες πωλήσεις παγκοσμίως. Από το 1965 μέχρι και σήμερα έχουν κατασκευαστεί 10.100.000 αντίτυπα του εμβληματικού μοντέλου σε Ευρώπη και Τουρκία και περισσότερα από 13 εκατ. παγκοσμίως.
Το 2024, σχεδόν 1 στα 5 Van οχήματα στην Ευρώπη στις κατηγορίες του ενός και δύο τόνων ήταν Ford Transit ή Transit Custom. Την ίδια χρονιά ένα νέο Ford Transit πωλούνταν στην Ευρώπη περίπου κάθε 2 λεπτά.
Οι διαθέσιμες παραλλαγές του Ford Transit στην κατηγορία των δύο τόνων ξεπερνούν τις 1.300 εκδόσεις. Αφορούν διαφορετικές επιλογές σε σχέση με τον τύπο, το μήκος και το ύψος του αμαξώματος, τον κινητήρα και το επίπεδο εξοπλισμού. Σε αυτές δεν υπολογίζονται οι διαφορετικές αποχρώσεις του αμαξώματος και τα επιπλέον πακέτα εξοπλισμού.
Το Mk1 Transit προσέφερε ωφέλιμο φορτίο που έφτανε περίπου τα 1.700 κιλά. Το σημερινό Transit στην έκδοση panel van προσφέρει ωφέλιμο φορτίο άνω των 2.400 κιλά.
Στην έκδοση L4 H3 το Transit μπορεί να μεταφέρει σχεδόν 236.000 μπαλάκια πινγκ-πονγκ στον χώρο φόρτωσης, ο οποίος έχει όγκο 15,1 m³.
Το Transit σε αριθμούς
- Η αύξηση των ετήσιων πωλήσεων των Transit και Transit Custom στην Ευρώπη μεταξύ 2014 και 2024 ανέρχεται σε 52%.
- Το 2024, στην Ευρώπη και την Τουρκία, η παραγωγή του Ford Transit ήταν τετραπλάσια σε σύγκριση με εκείνη κατά το πρώτο πλήρες έτος παραγωγής του μοντέλου το 1966.
- Χάρη στο σύστημα FORDLive, οι επιπλέον ημέρες προσωπικού χρόνου που κέρδισαν οι ιδιοκτήτες των μοντέλων Transit στην Ευρώπη το 2024 ανήλθαν σε 822.000.
- Οι ειδικές απαιτήσεις των πελατών Transit για εξατομικευμένα οχήματα υποστηρίζονται από 217 μετατροπείς της Ford Pro, οι οποίοι βρίσκονται σε 18 ευρωπαϊκές χώρες.
- Τα Transit και Transit Custom παραμένουν τα πιο δημοφιλή Van οχήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και 59 χρόνια.
- Ένα νέο Transit βγαίνει από τη γραμμή παραγωγής κάθε 2,5 λεπτά – αδιάκοπα, 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες τον χρόνο.